Om deze vraag te beantwoorden moeten we eerst kijken naar de psychoactieve stof in sigaretten: nicotine. Nicotine wordt geproduceerd door tabaksplanten, deze plant is genoemd naar Jean Nicot. Niet alleen in tabaksplanten maar ook in groenten zoals aubergine, bloemkool, aardappelen en tomaten worden sporen van nicotine gevonden. Met nicotine verweren deze groenten zich tegen insecten en planteneters. Het zenuwstelsel van veel insecten kan niet goed tegen werking van nicotine en gaan daarom dood.
In het menselijke zenuwstelsel heeft nicotine ook effecten. In je brein activeert nicotine receptoren. Deze receptoren zijn niet speciaal gemaakt voor sigarettenrook, ze zijn alleen genoemd naar de stof nadat de wetenschappers ze ontdekten. De receptoren zijn eigenlijk bedoeld voor de neurotransmitter acetylcholine, een chemische stof die belangrijk is voor aandacht, geheugen en cognitieve verwerking. Nicotine doet net alsof het acetylcholine is, waardoor het veel van dezelfde effecten als acetylcholine in het brein teweeg brengt. Wanneer sigarettenrook wordt ingeademd, stroomt nicotine de hersenen binnen en overstroomt het de receptoren binnen 10 seconden, dit geeft je onmiddellijk een kick. Er zitten nicotinereceptoren in vrijwel alle regio’s in de hersenen, daarom heeft nicotine zulke diverse en brede effecten.
Er zitten bijvoorbeeld nicotinereceptoren in een gebied van de hersenen dat belangrijk is voor verslaving (de nucleus accumbens). Wanneer de nicotine receptoren worden geactiveerd, geven de neuronen dopamine af, een stof die cruciaal is voor gevoelens van beloning. Dit hebben alle verslavende middelen met elkaar gemeen. Door activatie in dit deel geeft je brein het volgende signaal af: “Versterk je gedrag dat nu gaande is (het roken van een sigaret). En ik wil dat je dit soort gedrag herhaalt”.
In andere delen van het brein stimuleert nicotine de afgifte van GABA en serotonine, stoffen die een stemming verhogend en angst verlichtend effect kunnen hebben. Na het roken van een sigaret voel je je dus even heel prettig. In andere delen van de hersenen, zoals de hippocampus, het geheugencentrum van de hersenen, verhoogt nicotine de niveaus van de stoffen die een rol spelen bij leren, geheugen en concentratie. Na het roken van een sigaret kan je het gevoel hebben even beter te kunnen concentreren en je bijvoorbeeld je werk goed te kunnen uitvoeren.
Misschien denk je na het lezen van bovenstaande dat nicotine alleen maar positieve effecten heeft op het brein. Maar wat men vergeet is dat de stof maar kort werkend is. Wanneer het is uitgewerkt brengt het je in een staat van ontwenning, waardoor je je geïrriteerd en opgewonden voelt, je krijgt een slecht humeur, bent angstig, je kan je niet concentreren, krijgt honger en ervaart slaapproblemen. Daarnaast zorgt regelmatig roken ervoor dat je nicotine receptoren ongevoelig worden en niet meer op de stof reageren. Hierdoor heeft je brein steeds meer sigaretten en vaker sigaretten nodig om de ontwenningsverschijnselen te laten verdwijnen.
Nu we weten wat nicotine in het brein doet, is het logisch dat roken een van de lastigste verslavingen is om te doorbreken..
Wil je graag stoppen met roken? Zie je er tegenop en ben je bang dat je het (weer) niet volhoudt? Wij kunnen je helpen. Stop met roken door persoonlijke begeleiding. Je hoeft het niet alleen te doen.
