NU.nl – Hoe kom je van een vapeverslaving af?

Steeds meer jongeren raken verslaafd aan vapes – een ontwikkeling die grote zorgen oproept. In een artikel van NU.nl deelt Joris Dullaert, psycholoog en oprichter van WeQuit, hoe een vapeverslaving zich opbouwt en wat helpt om er succesvol mee te stoppen.

Van experimenteren naar verslaving
Volgens Joris begint vapen vaak onschuldig, zeker bij jongeren. “Je begint op een leuke manier en merkt pas later dat je niet meer zonder kunt.” Voor veel jongeren komt de motivatie om te stoppen pas als ze last krijgen van klachten, zoals keelpijn of concentratieproblemen. Die intrinsieke motivatie is krachtiger dan wanneer ouders boos worden of verbieden — al spelen ouders wél een belangrijke rol.

Een open gesprek helpt meer dan verbieden
Joris benadrukt dat een veilige omgeving en een open gesprek belangrijk zijn. Hij raadt aan om eerst toestemming te vragen om het onderwerp te bespreken. Als een jongere er op dat moment geen behoefte aan heeft, kan dit beter even worden uitgesteld. Ook helpt het om te praten over waarom iemand vapet, in plaats van het gedrag direct te corrigeren. Vragen als “hoe graag wil je stoppen op een schaal van één tot tien?” kunnen helpen om het gesprek open en eerlijk te houden, en samen te kijken wat er wél mogelijk is.

Ouders als voorbeeld
Jongeren spiegelen zich vooral aan leeftijdsgenoten, maar ook ouders hebben invloed. Als ouders zelf roken of vapen, verlaagt dat de drempel voor jongeren. Het bespreekbaar maken van groepsdruk, en het versterken van weerbaarheid daartegen, kan jongeren helpen bewuste keuzes te maken. Volgens Joris loont het om als ouder ook je eigen gedrag onder de loep te nemen en – indien nodig – zelf het stoppen in gang te zetten.

In één keer stoppen werkt het beste
Volgens Joris is in één keer stoppen meestal effectiever dan afbouwen. “Als je in één keer stopt, heb je heel duidelijk met jezelf afgesproken: ik ben nu gestopt en ga experimenteren met nieuw gedrag.” Het biedt helderheid en voorkomt dat je blijft hunkeren. Voor volwassenen kunnen nicotinevervangers daarbij tijdelijk helpen.

Bij jongeren ligt dat anders. Er is nog weinig onderzoek gedaan naar het gebruik van nicotinevervangers onder deze groep, en bij WeQuit wordt daar bewust geen gebruik van gemaakt. “Dat klinkt raar, want er zit veel nicotine in vapes," zegt Joris. "Maar het heeft te maken met het wisselende vapegebruik van jongeren. De ene dag vapen ze meer en de andere dag weer minder. Wij hebben nu vijftig jongeren in het traject, maar geen van hen krijgt die vervangers en we zien dat dat prima gaat.”

Steun uit de omgeving maakt verschil
Joris ziet dat steun vanuit de omgeving een groot verschil kan maken. Zijn advies: zoek bondgenoten die geen vape aanbieden. Ga als jongere even bij niet-vapende leeftijdsgenoten staan. Als iemand trek krijgt in een vape, is het goed om te weten dat zo’n hunkering gemiddeld maar één tot twee minuten duurt. Probeer in die tijd iets anders te doen – bijvoorbeeld een rondje lopen, iets drinken of een ademhalingsoefening.

Persoonlijke hulp voor jongeren die willen stoppen
Bij WeQuit krijgen jongeren begeleiding die écht bij hen past. In gesprekken met een orthopedagogisch behandelaar leren ze stap voor stap hoe ze kunnen stoppen met vapen of roken. Dat doen we zonder nicotinevervangers – juist door te werken aan gedrag en motivatie.

Benieuwd hoe het traject bij WeQuit eruitziet voor jongeren?
Klik hier en ontdek meer over onze begeleiding.

Wil je het hele artikel lezen? Klik hier.